Yağışdan sonra gələn təkrarsız torpaq qoxusunun sirri
Yağışdan sonra meydana gələn o mükəmməl qoxunu hər kəs hiss edib. Alimlər 1960-cı ildən bəri “petrichor” adlandırdıqları bu qoxunun yağış damlalarının torpağa dəyməsi nəticəsində meydana çıxan bir sıra kimyəvi maddələrin və yağların qoxusu olduğunu iddia edirlər. MIT’də çalışan alimlər yüksək teknologiya kameralarından istifadə edərək, bu qoxunun necə meydana gəldiyini açıqlayan video da hazırlayıblar.
İşi aparan qrupun makina mühəndisi Cullen R. Buie bu qoxunun insanlara çox geniş şəkildə məlum olduğununu, ancaq daha əvvəldən heç müşahidə mövzusu edilmədiyi üçün onların diqqətini çəkdiyini deyir. Doktor Buie və tədqiqatı birlikdə apardığı Youngsoo Joung yağış damcılarının yerə dəymə anını və 16 müxtəlif torpaq nümunəsini lentə alıblar. Həmçinin işlərini müxtəlif sıxlıqda və sürətdə yağış damlalarıyla şaxələndirmək istəyən tədqiqatçılar, fərqli sürətlərdə və sıxlıqlarda su damlalarını torpağa atıblar. Tədqiqatın nəticələrinə görə, yağış damcısı dəlikli bir səthə dəydiyi zaman damlanın içində çox kiçik qabarcıqlar ortaya çıxır. Bu qabarclar yuxarıya doğru getdikcə böyüyürlər. Qabarcıqlar səthə çatanda havaya aerozollar püskürdürlər.
Buie və Joung’un sözlərinə görə, bu aerozollar yağış qoxusu və torpaqda olan virusları, bakteriyaları daşıyırlar. Bundan başqa, Buie və Joung, yavaş-yavaş yandıran, narın-narın yağan yağışın yerə daha yavaş bir şəkildə dəydiyi üçün daha çox aerozol ortaya çıxardığını, sürətli yağan yağışda aerozollar daha az ortaya çıxdığını ifadə edirlər. Bu da “petrichor” un, yəni yağış sonrası gözəl qoxunun niyə çiskin yağışdan sonra ortaya çıxdığını açıqlayır. İndiyə qədər aerozol torpağa dəyən yağış damcılarından ortaya çıxdığının bilinmədiyi ifadə edən Joung, bu tapıntıların gələcəkdə aparılacaq işlərə böyük asanlıq bəxş edəcəyini iddia edir.
Tədqiqatın ən mühüm hissəsini təşkil edən videonu izləyərək yağış sonrası qoxunun necə meydana çıxdığını daha yaxşı anlaya bilərsiniz: